Ήρθαν με μια κληματόβεργα απ΄την Κρήτη | Τζεβάτ Τσαπάν – Ποιήματα

Περιγραφή

Στην ποίησή του η μνήμη συμπορεύεται, αν δεν ταυτίζεται, με τη φαντασία, η Ιστορία είναι στενά συνδεδεμένη με το μύθο, το παρελθόν με το μέλλον, οι μακρινοί εξωτικοί τόποι των πατρικών αφηγήσεων με τη θέρμη του οικείου μεσογειακού τοπίου, η εξορία με την επιστροφή. Τα ποιήματά του διηγούνται άλλοτε προσωπικές δικές του ιστορίες, κι άλλοτε συνομιλούν σε ένα συνεχές παιχνίδι συνειρμών με τους αγαπημένους του ανθρώπους, ποιητές και τόπους.

ΕΝΑΣ ΑΝΤΑΛΛΑΞΙΜΟΣ ΑΠ’ ΤΗΝ ΚΡΗΤΗ

Πριν γκρεμιστεί το ξύλινο εκείνο
στην παραλία σπίτι
στην πέτρινη του αυλή
κουβάδες κουβάδες τραβούσε το νερό
και στην ταράτσα το έριχνε ο κουρασμένος γέρος
Πριν να πουλήσει με το κιλό στον παλιατζή
όσα βιβλία έφερε απ’ την Κρήτη
σε τενεκέδες φύτευε γαρύφαλλα,
το ναργιλέ του καταντικρύς στη θάλασσα ρουφούσε
Κι η θάλασσα με κύματα απαλά
κουνούσε, αποκοίμιζε το σπίτι.
Τα ορφανά κορίτσια του σπιτιού συλλογιζότανε,
ποιος ξέρει με ποιον θα παντρευτούνε
πού θα πάνε.
Κάθε τόσο περνούσε ένα καράβι έφευγε
από μακριά
για μακριά.

Δεν είναι ένας τυχαίος μεταφραστής ο Τζεβάτ Τσαπάν. Πρόκειται για μια σπάνια περίπτωση πνευματικού ανθρώπου, που αντίστοιχό του ομολογώ δυσκολεύομαι να βρω στα σύγχρονα ελληνικά γράμματα, ο οποίος αν και ταλαντούχος ποιητής ο ίδιος, αφιέρωσε κυριολεκτικά τη ζωή του στη μετάφραση της ποίησης. Ίσως όμως τελικά να μην είναι τόσο τυχαίο, αφού η ίδια η ζωή στάθηκε από την αρχή απρόσμενα γενναιόδωρη σε ποίηση για τον Τζεβάτ.

Ο Τζεβάτ Τσαπάν γεννήθηκε το 1933 στη Γκέμπζε. Πρώτο και μοναδικό παιδί ενός ζευγαριού με μεγάλη διαφορά ηλικίας – τριάντα χρόνια χωρίζουν τον πατέρα του από την Κρητικοπούλα μητέρα του -, θα περάσει τα παιδικά του χρόνια ακούγοντας από τον πατέρα του ιστορίες που αν δεν τον έκαναν ποιητή θα τον έκαναν σίγουρα τυχοδιώκτη. Γιατί ο πατέρας του είχε ζήσει έως τότε μία ζωή που δεν είχε τίποτα το κοινό με τις ζωές των ανθρώπων, – και δη των μπαμπάδων! – που έβλεπε γύρω του.
Αφού τελείωσε τη Ροβέρτειο Σχολή στην Κωσταντινούπολη σπούδασε Αγγλική Φιλολογία στο Πανεπιστήμιο του Καίμπριτζ. Παράλληλα με μια επιτυχή και διακεκριμένη ακαδημαϊκή καριέρα στο Τμήμα Αγγλικής Γλώσσας και Λογοτεχνίας του Πανεπιστημίου της Κωνσταντινούπολης αρχικά, και σε αρκετά τουρκικά και ξένα Πανεπιστήμια στη συνέχεια, η οποία ολοκληρώθηκε με την αναγόρευσή του το 1996 σε κοσμήτορα του Πανεπιστημίου Γεντί Ντεπέ, ασχολήθηκε με το θέαμα ως κριτικός θεάτρου, παραγωγός προγραμμάτων για το ραδιόφωνο και την τηλεόραση, καθηγητής το 1980 στο τμήμα Θεάτρου της Κρατικής Ακαδημίας Καλών Τεχνών, αλλά και ερασιτέχνης ηθοποιός!
Διακρίθηκε όμως και ως αξιόλογος μεταφραστής ποίησης της Τουρκίας. Εξαιρετικά παραγωγικός, έφερε σε επαφή μια ολόκληρη γενιά νέων Τούρκων με την παγκόσμια ποίηση, παραχωρώντας μια εντελώς ιδιαίτερη θέση στη σύγχρονη ελληνική ποίηση.
Συνέβαλε όμως παράλληλα, χάρη στην επιμέλεια, που είχε επί χρόνια, της τελευταίας σελίδας του εβδομαδιαίου ένθετου « Kitap » (Βιβλίο) στην εφημερίδα Τζουμχουριέτ, να αποκτήσει βήμα μια νέα γενιά καλών μεταφραστών ποίησης, πολλοί απ’ τους οποίους έχουν πάρει πλέον από τον ίδιο τη σκυτάλη.
Άρχισε να γράφει ποίηση πολύ νωρίς, δημοσίευσε όμως την πρώτη ποιητική του συλλογή το 1985. Ακολούθησαν από τότε άλλες δώδεκα. Ποίηση χαμηλών τόνων, στοχαστική, βγαλμένη από προσωπικές ευαισθησίες και βιώματα που αγωνίζεται να ζωντανέψει με συγκρατημένη συγκίνηση τις φωνές όσων σίγησαν ή σιωπούν, κι όσων αντηχούν πλέον μόνο μέσα απ’ τα έργα τους.

Το βιβλίο μπορείτε να το αναζητήσετε στο βιβλιοπωλείο σας, σε όλη την Ελλάδα.